Η εμπαγλιφλοζίνη και η χορήγησή της σε ασθενείς μετά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ανεξάρτητα από την παρουσία σακχαρώδη διαβήτη

Το Σεπτέμβριο του 2020, ο FDA ενέκρινε το σχεδιασμό μελέτης ταχείας αξιολόγησης (fast-track designation) της επίδρασης της εμπαγλιφλοζίνης, ενός SGLT2 αναστολέα, στη νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια και στη θνητότητα σε ασθενείς με ή χωρίς σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 που έχουν υποστεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάστηκε η μελέτη EMPACT-MI (EMPAgliflozin on Hospitalization for Heart Failure and Mortality in Patients With aCuTe Myocardial Infarction). Πρόκειται για μία τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, φάσης ΙΙΙ κλινική δοκιμή που μελετά την επίδραση της εμπαγλιφλοζίνης 10 mg ημερησίως στη νοσηλεία για ΚΑ και ολική θνητότητα σε ασθενείς (Ν=3312) με ή χωρίς σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και χωρίς ατομικό ιστορικό χρόνιας καρδιακής ανεπάρκεια (n=3312, διάρκεια παρακολούθησης = 24 μήνες). Η μελέτη θα ξεκινήσει το Νοέμβριο 2020 και τα αποτελέσματα αναμένονται να δημοσιευθούν το 2023.

Η κλινική δοκιμή EMPACT-MI αποτελεί μέρος του ευρύτερου προγράμματος EMPOWER που περιλαμβάνει 8 κλινικές δοκιμές και 2 real-world μελέτες και ερευνά την επίδραση της εμπαγλιφλοζίνης σε μείζονα καρδιαγγειακά και νεφρικά καταληκτικά σημεία.

Πηγή: https://investor.lilly.com/news-releases/news-release-details/us-fda-grants-fast-track-designation-jardiancer-empagliflozin

WAYLIVRA (volanesorsen), η πρώτη θεραπεία για την οικογενή χυλομικροναιμία 

Στις 18 Σεπτεμβρίου 2020, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Φροντίδας της Αγγλίας (ΝΙCE- National Institute for Health and Care Excellence) γνωμοδότησε θετικά υπέρ της χορήγησης του volanesorsen στη θεραπεία της οικογενούς χυλομικροναιμίας στα πλαίσια της καθημερινής κλινικής πρακτικής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας (ΝHS- National Health System). H οικογενής χυλομικροναιμία αποτελεί μία σπάνια μονογονιδιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων (10-100 φορές μεγαλύτερα των φυσιολογικών επιπέδων) αυξάνοντας τον κίνδυνο για υποτροπιάζοντα επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας, χρόνιο κοιλιακό άλγος και χρόνια νοσηρότητα. Kαμία άλλη υποτριγλυκεριδαιμική θεραπεία δεν έχει φανεί αποτελεσματικά στους ασθενείς αυτούς και έως σήμερα συστήνεται ως μοναδική λύση η πολύ χαμηλή σε λιπαρά διατροφή (10-20 gr ημερησίως).

Το volanesorsen είναι ένα δεύτερης γενιάς χιμαιρικό ολιγονουκλεοτίδιο που στοχεύει το αγγελιοφόρο RNA της απολιποπρωτεΐνης C3 (apo-CIII) και μειώνει την παραγωγή της. Εγκρίθηκε το Μάιο 2019 στην Ευρώπη και χορηγείται με μίας χρήσης προγεμισμένη πένα υποδορίως. Η έγκριση της χορήγησής του στηρίχθηκε στα αποτελέσματα των μελετών APPROACH (A Study of Volanesorsen [Formerly IONIS-APOCIIIRx] in Patients With Familial Chylomicronemia Syndrome) και APPROACH Open Label Extension (OLE). Η φάσης ΙΙΙ, τυχαιοποιημένη, κλινική δοκιμή APPROACH (n=67) έδειξε ότι η χορήγηση 300 mg volanesorsen υποδορίως 1 φορά την εβδομάδα μείωσε κατά 94% τα τριγλυκερίδια σε ασθενείς με οικογενή χυλομικροναιμία (n=67, διάρκεια παρακολούθησης = 52 εβδομάδες). Η υποτριγλυκεριδαιμική δράση του volanesorsen επιβεβαιώνεται και από τα ευρήματα της μελέτης COMPASS (A Study of Volanesorsen [Formally ISIS-APOCIIIRx] in Patients With Hypertriglyceridemia).

To volanesorsen σχετίζεται με >10% κίνδυνο θρομβοπενίας και τοπικής δερματικής αντίδρασης στο σημείο της ένεσης. Για το λόγο αυτό συστήνεται η παρακολούθηση αιμοπεταλίων σε όσους το λαμβάνουν.

Πηγή: https://ir.akceatx.com/2020-09-18-WAYLIVRA-R-volanesorsen-the-first-and-only-therapy-for-FCS-an-ultra-rare-and-life-threatening-condition-to-be-available-on-the-NHS-in-England

H νταπαγλιφλοζίνη προορίζεται ως πρωτοποριακή θεραπεία σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, με ή χωρίς σακχαρώδη διαβήτη

Ο FDA πρόσφατα ενέκρινε τη χρησιμοποίηση του SGLT2 αναστολέα νταπαγλιφλοζίνη σε ενήλικες με χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ) με ή χωρίς σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Η απόφαση αυτή ακολούθησε τα αποτελέσματα της μελέτης DAPA-CKD, που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο στο The New England Journal of Medicine, που έδειξε ότι η θεραπεία με νταπαγλιφλοζίνη (Farxiga, AstraZeneca) μείωσε τον κίνδυνο για επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας και του θανάτου λόγω καρδιαγγειακής ή νεφρικής νόσου σε ασθενείς με ΧΝΝ, με ή χωρίς διαβήτη τύπου 2.

Κατά τη διάρκεια ενός μέσου όρου των 2,4 ετών, το πρωταρχικό καταληκτικό σημείο (παρατεταμένη μείωση του eGFR ≥50%, νεφρική νόσος τελικού σταδίου ή θάνατος λόγω αιτιών που σχετίζονται με τη νεφρική νόσο ή ένα καρδιαγγειακό σύμβαμα) εμφανίστηκε σε 197 συμμετέχοντες (9,2%) που ελάμβαναν νταπαγλιφλοζίνη και σε 312 συμμετέχοντες (14,5%) στην ομάδα το εικονικού φαρμάκου. Συνεπώς, οι ασθενείς στην ομάδα της νταπαγλιφλοζίνης είχαν κατά 39% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης του πρωταρχικού καταληκτικό σημείου σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου (HR = 0,61, 95% CI: 0,51-0,72; ΝΝΤ:19).

Δευτερεύουσες αναλύσεις της μελέτης έδειξαν οι συμμετέχοντες στην ομάδα της νταπαγλιφλοζίνης είχαν κατά 44% χαμηλότερο κίνδυνο παρατεταμένης μείωσης του eGFR ≥50%, ΧΝΝ ή νεφρικού θανάτου, αλλά όχι καρδιαγγειακού θανάτου, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.

Η ολική θνητότητα ήταν σημαντικά διαφορετική μεταξύ των ομάδων της νταπαγλιφλοζίνης και του εικονικού φαρμάκου (4,7% έναντι 6,8%), με HR: 0,69 (95% CI: 0,53-0,88).

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Μάιο η νταπαγλιφλοζίνη εγκρίθηκε για τη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακού θανάτου και νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια για ενήλικες με καρδιακή ανεπάρκεια και μειωμένο κλάσμα εξώθησης, με και χωρίς σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Πηγή: https://www.healio.com/news/endocrinology/20201002/dapagliflozin-earns-breakthrough-therapy-designation-for-ckd-with-without-type-2-diabetes

Η επίδραση των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου και γενετικής στον 10ετή απόλυτο κίνδυνο άνοιας: σκορ κινδύνου για στοχευμένη πρόληψη

Η άνοια είναι μια σημαντική παγκόσμια πρόκληση για την υγειονομική και κοινωνική πολιτική στους γηράσκοντες πληθυσμούς. Το ένα τρίτο των περιπτώσεων άνοιας μπορεί να προληφθεί στοχεύοντας στους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και οι κλινικές δοκιμές παρέμβασης που στοχεύουν κυρίως σε αυτούς τους παράγοντες δείχνουν βελτιωμένη γνωστική λειτουργία στα άτομα υψηλού κινδύνου. Τέτοιες παρεμβάσεις, ωστόσο, είναι δαπανηρές για εφαρμογή σε όλα τα άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο και, ουσιαστικά, μη ρεαλιστικές (οικονομικά) λύσεις. Επομένως, υπάρχει ανάγκη ενός σκορ αναγνώρισης των ατόμων υψηλού κινδύνου, όπως αυτό που πρόσφατα συζητήθηκε στο συνέδριο της European Atherosclerosis Society και δημοσιεύθηκε στο European Heart Journal.

Συγκεκριμένα, σε 61.664 άτομα από δύο προοπτικές μελέτες του γενικού πληθυσμού της Δανίας, εφαρμόστηκε ένα σκορ εκτίμησης του 10ετούς απόλυτου κινδύνου για άνοια από κάθε αιτία βάσει παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου και γενετικής. Και στα δύο φύλα, ο 10ετής απόλυτος κίνδυνος για άνοια κάθε αιτιολογίας αυξανόταν με την αύξηση της ηλικίας, τον αριθμό των ɛ4 αλληλίων της απολιποπρωτεΐνης E (APOE), τον αριθμό αλληλίων μελετών συσχέτισης ολόκληρου του γονιδιώματος (genome-wide association studies, GWAS) και τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Ο υψηλότερος 10ετής απόλυτος κίνδυνος άνοιας όλων των αιτιών παρατηρήθηκε σε γυναίκες καπνίστριες με διαβήτη, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, γονότυπο APOE ɛ44 και 22-31 αλληλόμορφα GWAS και κυμαίνονταν από 6% σε ηλικίες 50-59 ετών ως 66% σε ηλικίες >80 ετών. Ο αντίστοιχος κίνδυνος ήταν παρόμοιος, αλλά ελαφρώς χαμηλότερος για τους άνδρες.

Τα διαγράμματα 10ετούς απόλυτου κινδύνου για άνοια θα διευκολύνουν τον έγκαιρο εντοπισμό ατόμων σε υψηλό κίνδυνο που πιθανότατα θα επωφεληθούν περισσότερο από την εντατική παρέμβαση κατά των παραγόντων καρδιαγγειακoύ κινδύνου.

Πηγή: https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehaa695

Επιμέλεια: Χ. Μπουτάρη (Ειδικός Παθολόγος, Β’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική,
Ιπποκράτειο Γ.Ν. Θεσσαλονίκης)

Φ. Μπάρκας (Επικουρικός Επιμελητής Β’ Παθολογίας,
Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων)

Γ. Αναστασίου (Υποψήφια Διδάκτωρ Ιατρικού Τμήματος Παν/μιου Ιωαννίνων, Ειδικευόμενη Ιατρός Παθολογίας, Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων )