Η άνοια είναι μια σημαντική παγκόσμια πρόκληση για την υγειονομική και κοινωνική πολιτική στους γηράσκοντες πληθυσμούς. Το ένα τρίτο των περιπτώσεων άνοιας μπορεί να προληφθεί στοχεύοντας στους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και οι κλινικές δοκιμές παρέμβασης που στοχεύουν κυρίως σε αυτούς τους παράγοντες δείχνουν βελτιωμένη γνωστική λειτουργία στα άτομα υψηλού κινδύνου. Τέτοιες παρεμβάσεις, ωστόσο, είναι δαπανηρές για εφαρμογή σε όλα τα άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο και, ουσιαστικά, μη ρεαλιστικές (οικονομικά) λύσεις. Επομένως, υπάρχει ανάγκη ενός σκορ αναγνώρισης των ατόμων υψηλού κινδύνου, όπως αυτό που πρόσφατα συζητήθηκε στο συνέδριο της European Atherosclerosis Society και δημοσιεύθηκε στο European Heart Journal.
Συγκεκριμένα, σε 61.664 άτομα από δύο προοπτικές μελέτες του γενικού πληθυσμού της Δανίας, εφαρμόστηκε ένα σκορ εκτίμησης του 10ετούς απόλυτου κινδύνου για άνοια από κάθε αιτία βάσει παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου και γενετικής. Και στα δύο φύλα, ο 10ετής απόλυτος κίνδυνος για άνοια κάθε αιτιολογίας αυξανόταν με την αύξηση της ηλικίας, τον αριθμό των ɛ4 αλληλίων της απολιποπρωτεΐνης E (APOE), τον αριθμό αλληλίων μελετών συσχέτισης ολόκληρου του γονιδιώματος (genome-wide association studies, GWAS) και τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Ο υψηλότερος 10ετής απόλυτος κίνδυνος άνοιας όλων των αιτιών παρατηρήθηκε σε γυναίκες καπνίστριες με διαβήτη, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, γονότυπο APOE ɛ44 και 22-31 αλληλόμορφα GWAS και κυμαίνονταν από 6% σε ηλικίες 50-59 ετών ως 66% σε ηλικίες >80 ετών. Ο αντίστοιχος κίνδυνος ήταν παρόμοιος, αλλά ελαφρώς χαμηλότερος για τους άνδρες.
Τα διαγράμματα 10ετούς απόλυτου κινδύνου για άνοια θα διευκολύνουν τον έγκαιρο εντοπισμό ατόμων σε υψηλό κίνδυνο που πιθανότατα θα επωφεληθούν περισσότερο από την εντατική παρέμβαση κατά των παραγόντων καρδιαγγειακoύ κινδύνου.
Πηγή: https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehaa695
Επιμέλεια: Χ. Μπουτάρη (Ειδικός Παθολόγος, Β’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική,
Ιπποκράτειο Γ.Ν. Θεσσαλονίκης)
Φ. Μπάρκας (Επικουρικός Επιμελητής Β’ Παθολογίας,
Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων)
Γ. Αναστασίου (Υποψήφια Διδάκτωρ Ιατρικού Τμήματος Παν/μιου Ιωαννίνων, Ειδικευόμενη Ιατρός Παθολογίας, Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων )